تاریخ هدف و ماهيت از جمله کساني که در اروپا اخبار آزار مسيحيان را منتشر مي ساختند شخصي به نام  پتروس راهب  بود. او در شهرهاي اروپا سفر مي کرد و عليه مسلمانان تبليغ مي کرد. در نتيجه جمعيت انبوهي گرد او جمع شدند و  پاپ اوربان دوم نيز با آنان همصدا شد و فرمان جنگهاي صليبي را در سال 498 هجري (1096 ميلادي) صادر کرد. در سال 1312 هجري شمسي ناگهان اعلام شد که رضاشاه قرارداد دارسي را امتيازي استعماري مي داند. اين ها نمونه اي از اطلاعاتي است که در کتاب هاي تاريخ دوران دبستان، راهنمايي و متوسطه ارائه مي شود. در واقع کتب تاريخ آموزش و پرورش تنها به بازخواني گذشته و هياهوي قدرتمندان و پادشاهان مي پردازد و بر همين اساس حتي بهترين دانش آموزان نيز تاريخ را مجموعه اي از حوادث مي دانند. اما آيا چنين ديدگاهي صحيح است؟ آيا علم تاريخ مثل يک داستان يا رمان، مجموعه اي ازحوادث تلخ و شيرين را به حالت روايي و نقلي محض منتقل مي سازد و هدف آن افزايش معلومات دايره المعارفي است؟ علم تاريخ تحولات جامعه انساني را در گذشته مورد مطالعه قرار مي دهد. تحولاتي که مي تواند زمينه سياسي، اقتصادي، اجتماعي يا فرهنگي داشته باشد. به همين دليل رشته تاريخ که به مطالعه اين علم مي پردازد، رشته بسيار گسترده اي است و اشتباه است که آن را صرفاً مطالعه مواد خام تاريخي (رويدادهايي که در گذشته اتفاق افتاده و ثبت و ضبط شده است) بدانيم، بلکه آنچه در رشته تاريخ آموزش داده مي شود، روش تاريخي است. يعني دانشجو در دانشگاه فرا مي گيرد که چگونه از تحليل و تلفيق مواد خام تاريخي به نتايج علمي برسد. به عبارت ديگر، آموختن روش تاريخي به مورخ کمک مي کند تا از ميان انبوهي از مواد خام، مواد خام معتبر را جدا کند و براساس روش تاريخي از بررسي آنها به نتيجه علمي برسد. در حالي که حتي مطالعه کنندگان جدي تاريخ که غير حرفه اي هستند، هيچ معياري براي تشخيص و تعيين صحت و سقم رويدادهاي يک کتاب تاريخي ندارند و گاه از آثار غيرموثق و غيرمعتبر استفاده مي کنند. رشته تاريخ تنها رشته اي است که در آن با انسان تحقق يافته روبرو هستيم. يعني مقاصد، نيات و خواسته ها همه رخ داده است و مي توان به ياري آن انسان شناسي علمي را آموخت. براي مثال مي توان به وضوح ديد که انسان شيفته قدرت پس از رسيدن به قدرت چه تغيير و تحولي در جامعه ايجاد کرده يا اينکه قدرت چه تأثيري بر او گذاشته است. علم تاريخ در آغاز مانند ساير معارف بشري ساده بود و به تدريج که جامعه انساني پرمايه و پيچيده شد و سازمان هاي اجتماعي دگرگون شدند، علم تاريخ هم پيچيده شد. ما چيزي به اسم تاريخ در بين مصريان قديم و در بين مردم بين النهرين قديم مي شناسيم. در دوران باستان در بين قوم يهود هم چيزي به اسم تاريخ وجود داشته است، اما حقيقت اين است که يونانيان نخستين بار به چنين دانش و فکري توجه کردند و به همين جهت هرو ت مورخ معروف يوناني را پدر معنوي تاريخ گفته اند. او نخستين بار در کتاب معروفش به پديد آمدن تاريخ اشاره مي کند و سعي دارد جنگهاي بيست ساله ايران با يونانيان را تبيين کند. وي نه تنها مورخ است، بلکه به يک تبيين تاريخي هم دست زده است. توانايي هاي مورد نياز و قابل توصيه ابن خلدون مورخ بزرگ قرن هشتم تونس مي گويد:  بايد دانست که فن تاريخ را روشي است که هر کس به آن دست نيابد. اين سخن متعلق به 600 سال پيش است، زماني که تاريخ علمي ساده بود و جنبه روايي و نقلي محض داشت و بي شک اکنون که تاريخ علمي بسيار وسيع و گسترده است و به جنبه هاي مختلف اجتماعي و مردمي مي پردازد، دست يابي به روش تاريخي کاري دشواتر مي باشد و دانشجوي تاريخ بايد ويژگي ها و مهارتهاي بسيار داشته باشد تا بتواند در نهايت مورخي موفق شود. دانشجوي تاريخ يا به عبارتي يک مورخ بايد نظم و دقت فراوان و توان به تصوير و نقد کشيدن وقايع تاريخي را داشته باشد. در ضمن چون تاريخ علمي بسيار وسيع و گسترده است، مورخ يا بايد اطلاعات وسيعي از ديگر رشته هاي دانشگاهي و علمي داشته باشد يا اين که از نتايج تحقيق ديگر محققان اجتماعي استفاده کند. براي نمونه مي توانيم به عصر صفوي اشاره کنيم اگر در عصر صفوي يک مورخ درباري به نام اسکندر منشي  صاحب عالم آراي عباسي  داريم که به جامعه توجه چنداني نداشته و عمدتاً به مسائل درباري پرداخته است، يک فرد فرانسوي به نام  شاردن  هست  که تحقيقاتي انجام داده است. کار اين فرانسوي تاريخ نيست بلکه سفرنامه نويسي است اما وي دقيقاً تاريخ جامعه ايران را نشان داده است و مثلاً شهر اصفهان را آن طور که هست، از لحاظ روانشناسي اجتماعي، فردي و موارد ديگر معرفي کرده و حتي جزئياتي از زندگي روزانه آنان را فاش ساخته است. پايه علم تاريخ، فلسفه، زمين آن جغرافيا، ديوارهاي آن جامعه شناسي، اقتصاد، سياست و فرهنگ است و دانشجوي تاريخ بايد با اين علوم آشنا باشد و از نتايج آنها بهره ببرد. تصور غلطي که در اذهان عمومي به ويژه در طيف دانش آموزان دبيرستان وجود دارد اين است که علم تاريخ متکي بر محفوظات است يا به گفته خود دانش آموزان، تاريخ يک درس حفظي است و دانش آموز بايد رويدادها را به خاطر بسپارد، کاري که يک کامپيوتر بسيار بهتر از انسان انجام مي دهد. اما حقيقت اين است که آنچه در تاريخ اهميت دارد، تجزيه و تحليل رويدادها و برقراري رابطه علي و معلولي بين رويدادها است و از همين رو فردي مي تواند در رشته تاريخ موفق شود که از پوسته رويي رويدادها عبور کرده و مسائل عميقتري را درباره آنها بفهمد و از ارتباط بين دو رويداد، پي به رويداد سوم ببرد و با ديدن يک رويداد به علل پنهان و آشکار آن اشاره کند. همچنين دانشجو بايد با ادبيات فارسي و آمار و رياضي آشنايي داشته باشد تا بتواند به ياري ادبيات فارسي، هم از منابع گذشته که رنگ ادبي دارند، استفاده کند و هم مفاهيم تاريخي را به خوبي بيان نمايد و به ياري آمار و رياضي نيز هر چه بيشتر زبان دستاوردهاي علم تاريخ را کمّي کند و داده هاي تاريخ را در قالب اعداد بيان نمايد. آينده شغلي و بازار کار  تلقي سنتي از رشته تاريخ اين است که فارغ التحصيلان اين رشته ضرورتاً بايد دبير شوند و در غير اين صورت هيچ شغلي در ارتباط با رشته تحصيلي خود پيدا نمي کند. در حالي که زمينه اشتغال فارغ التحصيلان تاريخ در کشور ما بسيار زياد است. چون ما امروزه سازمانهاي بسيار  متنوعي داريم و هر کدام از اين سازمانها انبوهي از اسناد فهرست نشده و شناسايي نشده دارند؛ کاري که در حيطه دانش يک فارغ التحصيل تاريخ است. علاوه بر آن، مراکز پژوهشي ما مي توانند در سطوح مختلف (از نوشتن مقاله گرفته تا شرکت در طرح هاي کلان ملي - پژوهشي) از فارغ التحصيل تاريخ استفاده کنند. براساس آخرين برنامه تدوين شده وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، قرار است از فارغ التحصيلان دوره کارشناسي تاريخ در وزارت آموزش و پرورش، وزارت امور خارجه، وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان موزه ها، مراکز اسناد ملي و صدا و سيما براي بررسي مسائل تحقيقي تاريخ در حد تحقيقات بين المللي استفاده شود. صدا و سيما براي به تصوير کشاندن حوادث و وقايع گذشته، نهضت ها و مقاومت هاي مردمي و بررسي شخصيت هاي علمي، فرهنگي و سياسي نياز به حضور فعال فارغ التحصيلان تاريخ دارد، افرادي که مي توانند جامعه را با فرهنگ و تمدن گذشته خويش پيوند زنند و از گرايش آن به سمت فرهنگ ديگر کشورها جلوگيري کنند. حضور فارغ التحصيل اين رشته در وزرات امور خارجه نيز از اين جهت مهم است که براي برقراري ارتباط با کشورها بايد پيشينه آنها در قالب قراردادها و پيمان ها اعم از سياسي، اقتصادي و فرهنگي مورد بررسي قرار گيرد، کاري که در حيطه اطلاعات يک فارغ التحصيل تاريخ است. همچنين بررسي تاريخ از موضوعات اصلي مطبوعات و نشريات جهت بالا بردن فهم و درک جامعه است. چون جامعه اي که از حيات گذشته در ابعاد مختلف بيگانه باشد، هرگز فهم درستي از حال و برنامه منسجمي براي آينده نخواهد داشت و بالاخره پس از انقلاب بسياري از مؤسسات و سازمانها مثل سازمان اسناد انقلاب اسلامي، بنياد تاريخ، ميراث فرهنگي، سازمان تبليغات اسلامي، اداره کل آرشيو و اسناد رياست جمهوري، پژوهشگاه تاريخ معاصر و ابسته به بنياد مستضعفان و سازمان اسناد ملي با تأسيس پژوهشگاه يا اداره و واحد تاريخ به تدوين، تأليف و نگهداري اسناد تاريخي مشغول هستند و در نتيجه نياز به فارغ التحصيل رشته تاريخ دارند. البته استادان و کارشناسان اين رشته معتقدند که فارغ التحصيلان تاريخ در يک جامعه توسعه يافته مي توانند جايگاه واقعي خويش را بيابند چون رشته تاريخ از لوازم توسعه سياسي، اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي است و فارغ التحصيل تواناي تاريخ مي تواند در برنامه ريزي هاي کلان نقش بسيار مهم و مؤثري داشته باشد.   دروس پايه رشته تاريخ کليات و مباني علم تاريخقرائت متون تاريخي به زبان فارسي قرائت متون تاريخي به زبان عربيقرائت متون تاريخي به زبان خارجي 1 و 2 روش تحقيق در تاريختاريخ نگاري و تحولات آن در ايران و جهان گاه شماري و تقويممباني تاريخ اجتماعي ايران تاريخ انديشه هاي سياسي در ايران و اسلامکليات جغرافيا مباني جامعه شناسيمباني علم سياست فلسفه تاريخ-     دروس اختصاصي رشته تاريخ تاريخ ايران از ايلامي ها و آريايي ها تا پايان دوره هخامنشيتاريخ ايران در دوره سلوکي و اشکاني تاريخ ايران در دوره ساسانيانتاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران از ورود اسلام تا پايان حکوممت علويان طبرستان تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران در دوره سلجوقيانتاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران در دوره سامانيان، ديلميان و غزنويان تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران در دوره غوريان و خوارزمشاهيانتاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران در دوره حمله مغول و ايلخانان تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران از زوال ايلخانان تا آغاز حکومت صفويانتاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران در دوره افشاريان و زنديان تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران از آغاز دوره قاجار تا انقلاب مشروطيتانقلاب مشروطيت و تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران تا انقراض حکومت قاجاريه تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي ايران از انقراض قاجاريه تا کودتاي 28 مرداد 1332انقلاب اسلامي و ريشه هاي آن تاريخ اسلام از ميلاد پيامبر اکرم تا سال 41 هجريتاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام از سال 40 هجري تا 227 هـ . ق تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام از سال 227 هـ . ق تا سقوط بغدادتاريخ تشيع 1 و 2 تاريخ تحليلي زندگاني ائمه معصومين (ع)تاريخ تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي جهان اسلام از قرن هفتم تا دهم هجري تاريخ عثماني و خاورميانهتاريخ يونان و رم تاريخ بيزانستاريخ اروپا در قرون وسطي تاريخ اروپا در قرون جديدتاريخ اروپا از انقلاب فرانسه تا جنگ جهاني اول تاريخ اروپا از جنگ جهاني اول تا کنون